نایەكڕیزی یەكڕیز

زكری مووسا
یەكڕیزی، یەكگرتوویی، یەكبوون ئەم دەستەواژانەن ڕۆژانە لە ئەدەبیاتی سیاسییەكان و خەڵك و كاسبكاری كووچە و بازاڕدا دەبیسرێن. یەكڕیزی هەروەك سەربەخۆیی بووەتە ئاوات و خەون و تەممەنای دوورەدەست!.
بەڵام ئایا بەڕاستی یەكڕیزی وەك ئەوەی هیوای بۆ دەخوازین، بوونی هەیە؟ باشە چۆنچۆنی دەكرێ هەموو كەس و هەموو حزب و كایەكان لە یەكڕیزدا بن؟ یەكڕیزییە ڕاستەقینەكە چیە؟ واتای ئەوەیە هەموومان ببینە یەك حزب؟ یەك ڕێكخراو و یەك كڵێشە؟
نا! ئەم جۆرە هیوایە تاهەتایە ناهێتە دی. چۆن دەكرێ چاك و خەراپ و ورد و درشت و چەپ و ڕاست و دیندار و عەلمانی یەك بن؟ باشە دەكرێ ناپاكان بێنە ڕیزی تێكۆشەر و نیشتیمانپەروەران؟ ئەی ئەگەر ئەمەنە هیوا بۆ یەكڕیزی دەخوازین، فرەلایەنی و ڕای جیاواز چ مانایەكی هەیە؟ ئەمانە هەمووی پرسیاری جددین بۆ وەڵامدانەوەی مانای یەكڕیزی.
ڕاستییەك هەیە پێویستە هەموومان قبووڵی بكەین. یەكڕیزی بەومانایەی ڕۆژانە كورد لەناوخۆیدا باس دەكات هەرگیز بەدی ناهێت و زۆریش نالۆژیكیە. ئەم جۆرە یەكڕیزییە لە هیچ شوێنێكی جیهان و لە هیچ كاتێكی مێژووی مرۆڤەكانیشدا ڕووی نەداوە.
ئێستا كوردستان بە پلەی ئیمتیاز نایەكڕیزە. فرەلایەن و باڵباڵ و فرەشێوەزار و فرەئایین و فرەناوچە و فرەخێڵیشە. فرەداگیركار و فرەدوژمنیشە. بەهۆی داگیركاری و زۆر دیاردەی زاتی و مەوزووعی دوودڵی و ڕاڕاییشی هەیە. بەدەست ناپاك و جاشە جۆراوجۆرەكانەوە گیری خواردووە. باشە لەو دۆخەدا چۆن دەكرێ یەكڕیزی وەدەست بخەین؟
وەڵامی ئەو پرسیارە لە جۆری تێڕوانینمان بۆ چەمكی یەكڕیزییەوە دەدۆزرێتەوە. یەكڕیزی یەكدەنگبوون نییە لەسەر هەموو وردەكارییەكانی ژیانی سیاسی بەڵكو پابەندبوونە بە كۆمەڵێك بابەتی نەگۆڕ و هێڵی گشتی كە ناوی بەرژەوەندیی نەتەوەیی و نیشتیمانییە.
لەگەڵ بوونی ناكۆكی و ڕەنگاوڕەنگیدا دەبێ هەندێ شتی گشتی هەبێ كە ببێتە هەوێنی یەكدەنگیمان. لە ناو هەموو میللەتێكدا كۆمەڵێك بابەتی بەهادار و حەیاتی هەن كە هەموو كەس بڕوای پێی هەیە و وەك گلێنەی چاوی دەیپارێزێت. سەركەوتووترین هەوڵی گەلی كوردستان بۆ بڕوابوون بە چەمكێكی گشتی، (بەڵێ)ـیە مەزنەكەیان بوو بۆ سەربەخۆیی كوردستان لە ڕیفراندۆمی سێپتامبەری 2017. ئەو (بەڵێ)ـیە هەمان ڕۆحی گشتی و ئیرادەی گشتییە كە لە فەلسەفەی سیاسی و دەوڵەتدا سەرچاوەی شەرعییەتە و پیرۆزە.
ئەمە وانەیەكی گەورەیە لە چەمكی یەكڕیزی:”كوردستانیان لەگەڵ ئەوەی فرەلایەن و ڕەنگاوڕەنگن بەڵام لە سەربەخۆییدا یەكدەنگ و یەكڕیز بوون”.
ئەم ئەزموونە لە ڕەهەندەكانی دیكەی ژیانی كوردستانیانیش دەتوانرێ بەدەست بێت و ئەو كات دەكرێ ناوی میللەتێكی یەكڕیز لە خۆمان بنێین.
گەلی كوردستان پێشمەرگەی ڕێكخستووە و یەك پێشمەرگەی هەیە. یەك دەزگەی ئاساییشی هەیە. یەك ئیدارە و یەك حكوومەتی هەیە. گەلی كوردستان فرەڕەنگ و فرەلایەنە بەڵام دامەزراوەی سیاسی و یاسایی و قەزایی و مەدەنیی یەكگرتوویان هەیە.
كوردستانیان زۆر حزبیان هەیە بەڵام لە بابەتی ستراتیژیدا یەك دیدگەیان هەیە، ئەوان لە بەغدادا وەك یەك بیر دەكەنەوە چونكە دەزانن بەغدا شوێنی پۆست و پلەخوازی نییە، لەوێ دۆزی ڕەوای میللەتێك هەیە كە دەبێ بەرگریی لێ بكەن.
لە كوردستاندا پێكەوەژیان و ژینگە دەپارێزرێن، یەك مەنهەجی خوێندن هەیە، پڕۆسەی خوێندن و قوتابخانەكان لەسەر یەك ئاراستەدا ڕێكخراون. كوردستانیان فرە ڕەنگ و فرەلایەنن بەڵام هەموویان یەك ئاواتی هاوبەشیان هەیە، سەربەخۆیی و پێشكەوتن.
ئەگەر ئەمانە بەدی هاتن، دەكرێ بڵێین ئێمە میللەتێكی یەكڕیز و یەكگرتوو و پتەو و هاودەنگین.