پەیامی وەزارەتی ڕۆشنبیری بەبۆنەی رۆژی جیهانی زمانی دایک

بە بۆنەی رۆژی جیهانی زمانی دایک وەزارەتی ڕۆشنبیری و لاوانی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ڕاگەیاندراوێکدائاماژە بەوە دەکات : “زمانی دایك بە یەكێك لە بنەما‌ و رەگەزە سەرەكییەكانی پێكهێنەری هەر نەتەوەیەك دادەنرێت ‌و لەسەر ئاستی ناوخۆ و نێودەوڵەتی بایەخی زۆری پێدەرێت. گەلی كوردستانیش وەك هەموو گەلانی دیكەی جیهان، بۆ پاراستنی ناسنامەی نەتەوەیی هەوڵی پاراستنی زمانەكەی ‌و بە فەرمی ناسینی داوە”.

رۆژی 21ی شوبات، لەلایەن رێکخراوی یونسکۆ بە رۆژی جیهانى زمانی دایك‌ دیارکراوە، لەم رۆژەدا گەلان لە سەرانسەری جیهان بە چالاکی جۆراوجۆر ئەو رۆژە بەرز رادەگرن.

دەقی پەیامی وەزارەتی رۆشنبیری و لاوان:..

رۆژی جیهانیى زمانی دایك‌ پیرۆز

زمانی دایك بەیەكێك لەبنەما‌و رەگەزە سەرەكییەكانی پێكهێنەری هەر نەتەوەیەك دادەنرێت ‌و لەسەر ئاستی ناوخۆو نێودەوڵەتی بایەخی زۆری پێدەرێت.

هەر لەبەر ئەو بایەخە مەزنەیە كە رێكخراوی یونسكۆ لەساڵی 1999وە بە بڕیارێك رۆژی 21ی شوباتی هەموو ساڵێكی بەرۆژی جیهانیی زمانی دایك ناساندووە.

كۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان لە 15ی شوباتی 2002 بڕیاریكی تایبەتی بۆ بەرجەستەكردنی فرەزمانی دەركردو داوای لە دەوڵەتانی ئەندام‌ و سكرتاریەتی گشتی رێكخراوەكە كرد كە هەوڵی پارێزگاریكردن‌ و پاراستنی هەموو زمانەكان لە سەرانسەری جیهاندا بدەن.

چونكە بەبڕوای ئەو رێكخراوە داننان بە فرەزمانی راستەقینەدا یەكێتی گەلان لە رێی هەمەرەنگی ‌و لێكتێگەیسشتنی نێودەوڵەتییەوە بەهێز دەكات.

گەلی كوردستانیش وەك هەموو گەلانی دیكەی جیهان، بۆ پاراستنی ناسنامەی نەتەوەیی هەوڵی پاراستنی زمانەكەی ‌و بەرەسمی ناسینی داوە.

لە ساڵانی 1925 تا 1970 نەتوانرا زمانی كوردی وەك زمانی رەسمی بخرێتە دوو توێی ماددە‌ و بڕگەكانی دەستوورەكانی عێراقەوە‌و لەهەموو ئەو دەستورانەدا پێشتر تەنیا دان بە زمانی عەرەبیدا نرا بوو وەك تاكە زمانی رەسمی وڵات.

یاسای زمانە رەسمییەكان لە هەرێمی کوردستان رێگەی بە خوێندن لەسەرجەم قۆناغەكانی خوێندن بە زمانەكانی دایك داوە.

بەرەسمی ناسینی زمانی كوردی لەسەر هەردوو ئاستی ناوخۆیی ‌و دەرەكی بایەخی تایبەتی خۆی هەیە، لەسەر ئاستی ناوخۆی عیراق بەمانای بەرەسمی ناسینی گەلێكە كە هاوشانی گەلی عەرەبە‌و گەلی پلەدوو نییە، لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیش بەرەسمی ناسینی زمانی كوردی بایەخی ئەوەی هەیە كە بەرپرسانی عیراق ‌و هەرێمی كوردستان دەتوانن لەكۆڕ‌و كۆبوونەوە نێودەوڵەتییە رەسمییەكاندا بەزمانی كوردی قسە بكەن.

وەزارەتی ڕۆشنبیری و لاوانی حکومەتی هەرێمی کوردستان وەک داکۆکیکار لە زمانی کوردی بەهەموو زارەکانییەوە، ئەرکی سەرشانییەتی زمانی کوردی لە فەوتان و شێواندن بپارێزێت و ڕێز لە پێکهاتە زمانییەکان بگرێت کە دەیانەوێت لەناوچەکانی خۆیاندا بە زمانی دایکیی بخۆێنن.

زمانی دایکیی، زمانێک کە دەرخەری ئاوەزی تاک و کۆمەڵگەیە و دەبێت رێزی لێبگیرێت ھەرچەن ئاخێوەرانیشی کەمبن، زانست ئەمەی سەلماندووە، کاتێک تاکێک بەزمانی دایکیی نەخوێنێت لە رووی گەشەی مێشک و باری کۆمەڵایەتییەوە تاکێکی لاواز دەبێت و ئەوەی زمانی دایکیی نەزانێت بڕوانامەکەی هەرچی بێت بە نەخوێندەوار دێتە ئەژمار.

وەزارەتی رۆشنبیری و لاوان لەگەڵ وەزارەتە پەیوەندارەکانی حکومەتی ھەرێمدا کار بۆ گەشەسەندنی سیاسەتی زمانی و گەشەی زمان و ڕەخساندنی زەمینەی خوێندن بەزمانی دایکیی بۆ تەواوی پێکهاتە زمانییەکان دەڕەخسێنێت.

وەزارەتی ڕۆشنبیری و لاوان