زاناو فەیلەسوفێکی سیاسی و ئابوری جیهانی دەلێت، پێویستە دان بەو ڕاستیە دابنرێت کە چیتر وڵاتێک نەماوە بەناوی عێراق
ئالۆزی دۆخی سیاسی و ئەمنی و سەربازی عێراق، ململانێی نێوانی پێکهاتەکانی و تێکچوونی بنەمای شەراکەت ئاستی ئالۆزیەکانی زیاتر کردووە، زانا و فەیەلەسوفی سیاسی و ئابووری جیهانی، لە وتارێكیدا كە دوێنێ لە ڕۆژنامەی “زە هیڵ”ی ئەمریكی بڵاوی كردووەتەوە، رایدەگەیەنێ چیتر وڵاتێك نەماوە بەناوی عێراق و هەر كۆمەڵە و گرووپێكی نەتەوەیی و تایفی ئینتیمایان بۆ خۆیان هەیە نەك بۆ وڵاتەكە.
فرانسیس فۆكۆیاما زاناو فەیلەسوفی جیهانی نووسیویەتی ئەمریكا لە 2003دا عێراقی داگیر كرد، بیانووەكەی ئەوە بوو گوایە ڕژێمی سەدام حوسێنی دیكتاتۆر دەگۆڕێت بەسیستەمێكی دیموكراتی، ئێستە دوای تێپەڕینی 15 ساڵ، بەهیچ شێوەیەك هاتنەدی ئەم ئامانجە نایێتە بەرچاو.
نووسەرە بەرەگەز ژاپۆنیەكە هەروەها نووسیویەتی “تازە عێراق توانیویەتی خۆی لە چنگی ڕێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیی داعش ڕزگار بكات، كە بۆ ماوەیەكی درێژ پارێزگای مووسڵی باكووری عێراقی لەژێر دەست بوو”.
فۆكۆیاما كە بەڕێوەبەری ناوەندی دیموكراسی و پەرەپێدان و سەروەری یاسایە لە زانكۆی ستانفۆردی ئەمریكی و نووسەری كتێبی “ناسنامە، داواكردنی كەرامەت و سیاسەتی ناڕازیكردن”ە، لەم وتارەیدا نووسیویەتی “هەڵبژاردنی مانگی ئایاری رابردووی عێراق دامەزراندنی حكوومەتێكی كارای لێ نەكەوتەوە، هەژموونی باڵادەستی وڵاتانی بیانی لەسەر عێراقدا هەر ئەمریكا نیە، بەڵكو ئێرانیشە، كە بێزاریی زۆربەی هاووڵاتیانی عێراقی لێ كەوتووەتەوە”.
هەروەها ئەوەشی نووسیوە كە كێشەی بنەڕەتی لە عێراقدا، نەبوونی هیچ هەستێكی گشتییە بەناسنامەیەكی نیشتمانی. چیتر كیانێك لەئارادا نیە بەناوی عێراق و هاووڵاتیانی هەست بەئینتیما بۆ ئەم عێراقە بكەن، بەڵكو هەر كەسە وەها بەباش دەزانێ كە ئینتیمای بۆ گرووپە نەتەوەیی و تایفی و هەرێمی و عەشیرەتیەكەی هەبێت.
