راپۆرتێكی نهێنی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان ژماره‌ی شیعه له عێراق ئاشكرا ده‌بێت
خواكوڕك
ڕاپۆرتێكی رێكخەڕی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ كاروباری مرۆیی سەبارەت بە سەر ژمێرییەكانی دانیشتوانی عێراق دەڵێت، ١٦ ملیۆن عێراقی سوننە مەزھەب ھەیە كەدەكاتە 53% و ڕێژەی شیعەش لە عێراق تەنھا ١١ ملیونە كە دەكاتە 40% كۆی دانیشتوانی عێراق ھاوكات رێژەی راستەقینەی كەمینە و ئایینی و ئەتكنیكییەكانی تر جگه له‌كورد ١ ملیۆن تێناپەرێت، كە دەكاتە 2،7 % لە ڕێژەی كۆی دانیشتوانی نیشتەجی خاكی عێڕاق.
دەزگای “پوليتيكال فيل كرافت”ـی ئەمەریكی دەڵێت، سەرژمێری و داتاكانی رابردوو پاڵپشت بە داتاكانی وەزارەتی تەندروستی كراوە، لە دوای پرۆسەی ئازادی گروپێكی نادیاری ھەوالگری شارەزا لە شیعە دەستی بەسەرداگرتووە، كه كۆمەڵێك لە ئاكادیمی خەڵكانی تری پسپۆر باسیان لەم گۆرانكاریە كردبوو و كۆمه‌ڵێك تێزی زانستی گڕنگیشان بڵاوكردەوە، بەڵام بەھۆی باردۆخی سیاسی زاڵبوونی هه‌ژموونس شیعە بە سەر كۆی دەزگا و پرۆسە میدیایی و سیاسیەكانی عێراق نەتوانرا كارێكی جدی و ڕێكاری زانستی بگرێتەبەر بۆ راستكردندەوە و دەرخستنی داتا ڕاستەقینەكان.
ڕاپۆرتەكە ئاماژەی داوە عێراق لە بەردەم مەترسی پڕۆسەی بە شیعەكردنێكی بێ ھاوتایە كە له مێژووی ١٤٠٠ سالەی رابردووی ئیسلام شتی وای بەخویەوە نەبینیوە، پرۆسەكانی گۆرینی ناسنامە و دەركردن و تیڕور و سڕینەوەی ئەوی تر، پرۆسەگەلێكن كە ئامانج لێی گەیاندنی رێژەی دانیشتوانی شیعە مەزھەبه بە نزیكەی 73% داتاكان. كە ئەویش بۆ مەرامی یەكلایكردنەوەی كۆی كایە سیاسی و دەستوریەكانی وڵات كە ئامانج ئیدارەكردنی دەوڵەتە بە زۆرینەی ڕەھا بەھەر شێوەیەك كە بیانەوێ.
لە ساڵانی ڕابردوو بەشێكی زۆری ئەكادیمیە عێراقیەكان بە شیعە و سوننەكانیشەوە گۆمانیان لە ھەموو ئەو داتایانە ھەبووە كەلە وەزارەتی تەندروستیەوە بلاوكراوەتەوە، پرۆفیسۆر “مازن رەمەزانی” دەڵێت، جەنگی داتاكان مێژوویەكی كۆنی ھەیە بە تایبەت دوای پروسەی رزگاری عێراقیش لە ٢٠٠٣ شیعەكان توانیان بە دەست بەسەراگرتنی وەزارەته‌كانی تەندروستی و داد و ناوخۆ، رێكاری فەرمی بگرێنەبەر بۆ شەرعیەت دان و بە یاسایكردنی ئەو داتایانەی كە لە بەرژەوەندی خۆیانه بۆ مەرامی ستراتیژی دوورخایەن.
دەزگای “پوليتيكال فيل كرافت” ڕاپۆرتەكەی بەوە كۆتای دێنێت “عێراق بەرەو ئاراستەیەكی نادیاری سیاسی و مرۆیی ھەنگا و دەنێت كە كاریگەریەكی زۆر مەترسیداری كردوەتە سه‌ر جوگرافیا و ئایندەی پێكەوە مانەوەی ئەو دەوڵەتە لە ھەموو روویەكەوە”.
