راگه‌یه‌ندراوی كۆبونه‌وه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان
دوای کۆبوونەوەی ئەمڕۆی مەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان، لەبارەی ڕەوشی ئێستای هەرێمی کوردستان و دۆخی ناوخۆی یەکێتی دوای کۆتا هاتنی کۆبوونەوەکە راگەیێنراوێکی بڵاوکردەوە.
دەقی راگەیێنراوەکە
جه‌ماوه‌ری سته‌ملێكراوی كوردستان!
له‌هه‌لومه‌رجێكدا كه نه‌ته‌وه‌كه‌مان‌و هێزه دیموكراتخوازه‌كانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست، چاوی ئومێدیان بڕیبووه به‌دیهێنانی ئامانجه ستراتیژیه‌كانی كوردستان، به‌ڵام مه‌خابن، روداوه‌كان، پێشبینیه‌كانی یه‌كێتی بۆ قبوڵكردنی به‌دیلی ریفراندۆم، سه‌لماندو به‌هۆی موماره‌سه‌ی مافی دیموكراسی، به‌هۆی بێده‌نگیی ده‌وڵه‌ته دۆسته‌كانی جیهان له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و بڕیارانه‌ی له‌به‌غداد دژی هه‌رێم‌و ئه‌و هێرشه عه‌سكه‌ریانه‌دا، هه‌تا ئه‌مڕۆ، هه‌روا له‌رێی كه‌ین‌وبه‌ینی جۆراوجۆرو قۆزتنه‌وه‌ی ناكۆكیه‌كانی حزبه كوردستانیه‌كان‌و كێشمه‌كێشه‌كانی ناو یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستانه‌وه، پیلانی ئیقلیمی له(16/ی ئۆكتۆبه‌ری2017) رێك له‌هه‌مان رۆژو مانگدا كه ساڵی (1925) كۆمه‌ڵه‌ی گه‌لان ویلایه‌تی موسڵی شه‌ته‌كی عێراقی داتاشراو دا، دوای (92) ساڵ سه‌پێنرایه‌وه!
له‌م هه‌لومه‌رجه‌دا به‌سه‌رپه‌رشتی جێگری سكرتێری گشتی هه‌ڤاڵ كۆسره‌ت ره‌سول، مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی كۆبونه‌وه‌ی ئاسایی كرد.
ئه‌م كۆبونه‌وه‌یه، دوای ژیانئاوایی سه‌رۆك مام جه‌لال‌و نه‌مانی سایه‌ی سه‌رۆكه بێهاوتاكه‌مانه له‌سه‌رمان، ئه‌م كۆستی شكۆی نیشتیمانه، بێڕاده قورسه، به‌و ئه‌ندازه‌یه‌ش ئه‌ركی هه‌مومانی پڕاوپڕ له به‌رپرسیارێتی مێژوویی، بۆ پاراستنی یه‌كێتی ناو یه‌كێتی‌و یه‌كپارچه‌یی هه‌رێمی كوردستان، كرد. به‌م بۆنه‌شه‌وه، جارێكی تر، سوپاسی زۆری هه‌موو ده‌وڵه‌ته‌كان، لایه‌نه‌كان، كه‌سایه‌تیه‌كان، به‌تایبه‌تی حزبه كوردستانیه‌كان ده‌كه‌ین، كه له‌ناو خه‌مباری پێشمه‌رگه‌و كه‌سوكاری شه‌هیدان‌و كوڵی گریان‌و فرمێسكی گه‌له‌كه‌مان، جارێكی تر، سه‌لماندیانه‌وه كه سه‌رۆك مام جه‌لال، هه‌ر سه‌رۆكی عێراق‌و كوردستان‌و فه‌رمانده‌ی پێشمه‌رگه نه‌بووه، به‌ڵكو جێگه‌ی رێزی ته‌واوی جیهان بووه‌و له‌ناخی نه‌ته‌وه‌كه‌شماندا، خۆشه‌ویستیه‌كی ده‌گمه‌نی هه‌بووه.
جه‌ماوه‌ری كۆڵنه‌ده‌ری كوردستان!
كۆبونه‌وه‌كه، ده‌رهه‌ق به سیاسه‌تی نێونه‌ته‌وه‌یی‌و ئیقلیمی‌و عێراقی، ته‌واوی دژواریه‌كان، مه‌ترسیه جۆراوجۆره‌كان، هه‌ڕه‌شه‌كان، بێسه‌روبه‌ری بڕیاری ده‌سته‌گه‌ری له‌بری بڕیاری ده‌سته‌جه‌معی ئۆرگانه ره‌سمیه‌كانی یه‌كێتی. ئه‌م بڕگانه‌ی تاوتوێ كرد: 1-دۆخی گشتی‌و كاره‌ساتی (16/10/2017). 2-یه‌كێتی ناو یه‌كێتی. 3-په‌رله‌مان‌و هه‌ڵبژاردن‌و كۆمسیۆنی باڵا. 4-دانوستاندن له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عێراق‌و ده‌ستوری هه‌میشه‌یی. 5-په‌یوه‌ندی یه‌كێتی‌و لایه‌نه كوردستانیه‌كان.
دۆخی دوای كاره‌ساتی 16/ی ئۆكتۆبه‌ر
1- بۆ دۆخی گشتی‌و كاره‌ساتی 16/ی ئۆكتۆبه‌ر، كۆبونه‌وه به‌وردیی له‌سه‌ر كۆی دۆخه‌كه، پێش ریفراندۆم‌و خودی ریفراندۆم‌و روداوه ناله‌باره‌كانی لێكه‌وته‌ی ریفراندۆم، به‌چاوێكی ره‌خنه‌گرانه‌ی دوور له هه‌ره‌سانی، گفتوگۆی كردو بڕیاردرا، لیژنه‌یه‌كی لێكۆڵینه‌وه‌ی شاره‌زای بواره‌كان، له‌سه‌ر ته‌واوی پرس‌و پرۆسه‌كه، دوور له مزایه‌ده‌و خۆدزینه‌وه له‌به‌رپرسیارێتی، به‌تایبه‌تی له‌سه‌ر ریفراندۆم‌و كاره‌ساته‌كه، پێكبێنێ‌‌و له‌به‌ر رۆشنایی ئه‌نجامه‌كانی لێكۆڵینه‌وه، به گه‌ڕانه‌وه بۆ بڕیاره‌كانی ته‌واوی ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی له‌سه‌ر ریفراندۆم، باسی ریفراندۆم له‌ناو نه‌خشه‌رێگه‌ی یه‌كێتی‌و له‌ناو رێكه‌وتنامه‌ی یه‌كێتی‌و بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان، هه‌روه‌ها بۆ سه‌رجه‌م كۆبونه‌وه‌كانی مه‌كته‌بی سیاسی‌و سه‌ركردایه‌تی، تا ده‌گاته كۆبونه‌وه‌ی دوكان له(15/10/2017) دوابۆچونی یه‌كێتی، رابگه‌یه‌نێ.
پیرۆزی یه‌كێتی ناو یه‌كێتی
2- سه‌باره‌ت به یه‌كێتی ناو یه‌كێتی؛ كۆبونه‌وه پێیوایه، ده‌ركه‌وت، كۆبونه‌وه‌و چاوپێكه‌وتن‌و به‌یاننامه‌ی نابه‌رپرسیار، چه‌ند زیانی له‌یه‌كێتی گه‌یاندووه. بۆیه، یه‌كێتی ریزه‌كانی یه‌كێتی له‌سه‌ر بنه‌مای پرنسیپ‌و یاساو رێسای حزبایه‌تی‌و چاونه‌پۆشین له لادان‌و سه‌رپێچی ئه‌و پرنسیپانه، هه‌تا ده‌سه‌ڵاته‌كان له‌ئۆرگانه ره‌سمیه‌كانی یه‌كێتی چڕبكرێته‌وه. نه‌ك گروپی ده‌سته‌گه‌ری لاوه‌كی. ئه‌م رێساو پرنسیپانه مه‌رجی بنه‌ڕه‌تی ده‌سته‌به‌ری یه‌كێتی ناو یه‌كێتین. له‌مباره‌وه، بڕیاری پێویست بۆ شكۆی ئۆرگانه‌كان‌و دیسپلینی ریزه‌كان، دران. چیكه له‌هیچ كه‌سو گروپێك قبوڵناكرێ دیسپلین‌و په‌یڕه‌وی ناوخۆ پێشێل بكات‌و بڕیاری ده‌سته‌گه‌ری زیانبه‌خش، بكرێته بنه‌مای لێدوانی سه‌رلێشێواندن.
په‌رله‌مان‌و هه‌ڵبژاردن
3- په‌رله‌مان‌و هه‌ڵبژاردن‌و كۆمسیۆن؛ كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان، به‌هه‌وڵی هه‌موولایه‌ك، به‌تایبه‌تی یه‌كێتی، ده‌ستكه‌وتێكی ته‌شریعی‌و چاودێریی گه‌وره‌یه. بۆیه پاراستنی ئه‌م ده‌ستكه‌وته، به‌ته‌واوكردنی خولی ئاسایی په‌رله‌مان، زۆر گرنگه. بۆئه‌وه‌ی له‌ته‌نگژه یاساییه‌كانیش به‌ره‌به‌ره رزگارمان بێ، ده‌بێ، په‌رله‌مان چالاكتر ئه‌ركه‌كانی راپه‌ڕێنێ‌‌و ده‌سه‌ڵاتی سیاسیش هاوكاریان بێ. ئومێده‌وارین، له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌رك‌و ماف‌و پاراستنی ئه‌زمونه‌كه‌مان، ته‌واوی لایه‌نه‌كان به‌شداری دانیشتنه‌كانی په‌رله‌مان بكه‌ن.
دانوستان‌و ده‌ستور
4- دانوستاندن له‌گه‌ڵ به‌غدادو ده‌ستوری هه‌میشه‌یی؛ بڕیاردرا كه: دانوستاندنی بێمه‌رج، له‌گه‌ڵ حكومه‌تی به‌غدادو له‌سێبه‌ری ئاشتی‌و راگرتنی شه‌ڕوشۆڕو په‌لاماری گه‌لی كوردستان، ئه‌نجامبدرێ. بۆ ئه‌م ئه‌ركه‌ش، وه‌فدی حكومه‌ت، له‌و لایه‌نانه‌ی له‌حكومه‌تدا، ئه‌ركه‌كانی حوكمڕانیی راده‌په‌ڕێنن، بۆ دانوستاندن پێكبێ‌‌و له‌كاتێكی شیاویشدا، به‌پێی بنه‌ماكانی ده‌ستوری هه‌میشه‌یی، گفتوگۆ له‌گه‌ڵ به‌غداد بكه‌ن. هه‌روه‌ها توێژینه‌وه‌ش بكرێ كه چ لایه‌ك، له‌دوای نوسینی ده‌ستوره‌وه، به‌نده‌كانی ده‌ستوری پێشێلكردووه. نه‌ك حكومه‌تی عێراق، ته‌نها له‌روانگه‌ی ئه‌ركه‌كانی ده‌سه‌ڵاته‌وه، ده‌ستور شیبكاته‌وه‌و مافه ده‌ستوریه‌كان، ره‌چاونه‌كات. له‌كاتێكیشدا، ته‌واوی لایه‌نه كوردستانیه‌كان‌و حكومه‌تی هه‌رێم، دانوستان‌و ده‌ستوریان په‌سه‌نده، چ پاساوێك بۆ حكومه‌تی به‌غداد ماوه، درێژه به په‌لاماری عه‌سكه‌ری‌و گه‌مارۆی ئابوری‌و ئازادی خه‌ڵك بدات‌و، ده‌یان هه‌زار هاوڵاتی لانه‌واز بكرێ‌‌و له‌م سه‌روبه‌نده‌ی پایزو زستاندا بكه‌ونه ژیانی كوله‌مه‌رگیی.
په‌یوه‌ندی یه‌كێتی له‌گه‌ڵ لایه‌نه كوردستانیه‌كان
5- یه‌كێتی‌و لایه‌نه كوردستانیه‌كان.. یه‌كێتی، دور له كارو كاردانه‌وه، دژی تێكچونی په‌یوه‌ندی سیاسی لایه‌نه كوردستانیه‌كانه؛ به‌ڵكو له‌م دۆخه دژواره‌دا، جه‌خت له‌سه‌ر چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی نێوان تێكڕای لایه‌نه‌كان ده‌كاته‌وه، هه‌تا پێكه‌وه بتوانین، چاكسازی‌و گۆڕانكاری له‌حكومه‌تدا ئه‌نجامبده‌ین‌و كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌ین‌و په‌رله‌مانیش، ئه‌ركی یاسارێژی‌و چاودێری رابپه‌ڕێنێ. به‌یه‌كیشه‌وه، پرۆژه‌ی ده‌ستور به‌ره‌و قۆناغی كۆتایی به‌رین‌و سیسته‌می حوكمڕانی به‌سیسته‌می په‌رله‌مانی راسته‌قینه بگۆڕین. كێشه‌ی چۆنیه‌تی چاره‌سه‌ركردنی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمیش، له‌بنبه‌ستی قۆناغی رابوردوو، سه‌رفراز بكه‌ین‌و له‌به‌ر رۆشنایی روداوه‌كانی ئێستاو قۆناغی له‌مه‌ودوا، به‌رپرسانه، كۆتایی به‌م پرسه نیشتمانییه‌ش بهێنین.
له‌كۆتاییشدا.. یه‌كێتی، به یه‌ك ئاراسته‌و یه‌ك هه‌ڵوێست‌و یه‌ك ئیراده‌وه، ئه‌ركه‌كانی له‌مه‌ودوای راده‌په‌ڕێنێ‌‌و بێوچان تێده‌كۆشێ به‌چاوێكی ره‌خنه‌گرانه‌ی هه‌مه‌لایه‌نه‌وه، ته‌نگوچه‌ڵه‌مه‌و كه‌موكوڕییه‌كان، له‌ناو حكومه‌ت‌و له‌ناو یه‌كێتیدا، چاره‌سه‌ر بكات. وه‌كو سه‌رۆك مام جه‌لال فه‌رمویه‌تی، نه به كه‌س ده‌ڕوخێین‌و نه كه‌سیشمان لێ زیاده، هه‌موو هه‌ڤاڵێك ئه‌ركێتی یه‌كێتی ناو یه‌كێتی بپارێزێ. له‌هه‌مانكاتدا، هه‌ر هه‌ڤاڵ‌و گروپێك ئازادن له‌ده‌ره‌وه‌ی یه‌كێتی رێبازی تر هه‌ڵبژێرن.
– هه‌زاران سڵاو له‌گۆڕی پاكی شه‌هیدانی به‌ره‌نگاری له‌كه‌ركوك‌و خانه‌قین‌و پردێ.
– سڵاو له‌خۆڕاگیی‌و قاره‌مانێتی گه‌له‌كه‌مان.
– سڵاو له‌هێزی پێشمه‌رگه‌و له وره‌ی پۆڵایینیان، كه دڵنیاین ئه‌م شكسته كاتییه، گیانی قاره‌مانێتیان به‌هێزتر ده‌كات.
مه‌كته‌بی سیاسی
یه‌كێتی نیشتمانیی كوردستان
24/10/2017
