كۆبوونەوەی نەرمونۆڵ
رێبوار كەریم وەلی
(1)
لەو هەنگامەیەی كە لە ناوچەكەدا بەرپا بووە و چاوی هەموو دنیا كەوتووەتە سەر شەڕی مووسڵ و سیناریۆكانی دوای داعش، یەكێتی نیشتمانی وەك بڵێی بە دەستی ئەنقەست دەیەوێ، بۆ هەموو رای گشتیی كوردستانی ئیسپات بكات كە تووشی ئینشیقاقێكی دیكە بووە.
راستییەكەی هیچ حیزبێك و پێكهاتەیەك نییە كە بەو شێوەیە حەز بكات (لە زرووفێكی ئاواشدا) پارچە پارچە بێت، بەڵام ئەو باڵەی كە ئێستا یەكێتی بەڕێوە دەبات، زۆر مەبەستی بوو لەو چركەساتە مێژووییەدا ئەوە بسەلمێنێ كە خاوەنی راستەقینەی بڕیاری یەكێتی ئەوانن و لەو پێناوەشدا بۆ كۆبوونەوەی 15ی ئۆكتۆبەر كە كۆبوونەوەیەكی نمایشیی كاربۆكراو بوو، هەموو هەوڵ و توانای خۆیان خستە گەڕ، بە شێوەیەك كە دەگوترێ بەشێك لە بەشداربووانی كۆبوونەوەكە بەكڕینی سەیارە و خانوو ئامادەی كۆبوونەوە كراون!
كۆبوونەوەكە كاردانەوەیەك بوو بەرامبەر بە پارتی و هاوڕێیەتیی شاندی ناوەندی بڕیار لەگەڵ بارزانی بۆ بەغدا، چونكە پارتی ئیتر دانی بە ناوەندی بڕیاردا ناوە و، تەنانەت لە ماوەی رابردوودا یەكتردیتن لە ئاستی بەرزیش هەبووە. كە ئەوە بووبێ، حەتمەن باڵی ماڵباتیش ئەوەیان بەرگوێ كەوتووە، بۆیە پێویستیان بە كۆبوونەوەیەكی لەو چەشنە هەبوو. باڵی ماڵبات راستە توانییان (زۆرینە!)ی سەركردایەتیی یەكێتی كۆبكەنەوە، بەڵام كە سەیری راگەیەندراوی كۆتایی كۆبوونەوەكە دەكەی، بۆت دەردەكەوێ ئەو ئینشایە فڕی بەسەر ناوەڕۆكی ئەو نیقاشانەوە نییە كە لەناو كۆبوونەوەكەدا هەبوونە. چونكە كۆمەڵێك بڕگە و ماددە هەن كە ئەوەی نووسیویەتی خۆشی باوەڕی پێیان نییە و دەشزانێ ئەگەر ئەو شتانە جێبەجێ كرابان، حاڵی یەكێتی و كوردستان بەو رۆژە نەدەگەیشت. ئینجا لەگەڵ ئەوەی كە دەلاقەیەكیان بۆ گەڕانەوەی جێگری یەكەمی سكرتێری گشتی هێشتووەتەوە، ویستوویانە ئەوەش بڵێن كە تا كۆبوونەوەیەكی دیكەی سەركردایەتی، جارێ سوكانی حیزبەكە هەر لەدەست ئەواندایە! كێشەی یەكێتی كێشەی بڕیاردانە و بە كۆبوونەوەی چەور و بەیاننامەی نەرمونۆڵ چارەسەر نابێ.
ئەوەش هەر خەتای پارتییە
(2)
شەوێك پێش ئەوەی رێككەوتنی ستراتیژی لە نێوان بزووتنەوەی گۆڕان و یەكێتی نیشتمانیی كوردستاندا ئیمزا بكرێت، رەشنووسی رێككەوتنەكە درایە ئەندامانی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی. زۆر لە (رەفتار پارتی)یەكانی ناو یەكێتی نەسیحەتی ئامادەكارانی رەشنووسەكەیان كرد كە نابێ رێككەوتنەكە بەجۆرێك بێت، پارتی وا هەست بكات كە لە دژی ئەوانە. بەڵام رێككەوتنەكە وا سەرمەستی كردبوون كە گوێیان لەو قسانە نەگرت و هەر بۆیەش دوای پێنج مانگ لە ئیمزاكردنی، دەركەوت راستیان دەكرد كە رێككەوتنەكیان لە دژی پارتی نییە، چونكە لە بنەڕەتدا رێككەوتنێك نەكرابوو تا لە دژی پارتی بێت!
ئەوان چاوەڕێی ئەوەبوون كە بە حیسابی خۆیان لەبەرامبەر پارتیدا و بۆ (گۆڕینی تەرازووی هێز لە كوردستان) رێكبكەون و پارتیش لە خۆشیان هەلهەلەیان بۆ لێبدات! بەڵام كە ئەمڕۆ خەڵكانێك لەناو گۆڕان و یەكێتیدا گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی هەموو ئەو هاشوهووش و شەڕەشەقەی بە خەڵكی سلێمانی كراوە بێهوودە بووە، ئیتر دەبن بە رەفتار پارتی! ماڵی یەكێتی بوومەلەرزە لێیداوە و هەڵتەكیوە، شۆڕشگێڕەكانی رابردوو تەخوین دەكرێن، كەچی لەبری ئەوەی بزانن بۆ بەو رۆژە گەیشتوون، دەچن دووكانێكی سیاسی كە پێشتر خۆیان گاڵتەیان پێدەكرد، بەناوی یەكێتییەوە دەكەن، بۆ ئەوەی جیابوونەوەی نیوەی سەركردە و جەماوەرەكەیانی پێ بشارنەوە. راستە پارتی خەتابارە كە رێگەی نەدا پارێزگاری هەڵبژێردراوی سلێمانی پۆستەكەی وەربگرێت، راستە پارتی خەتابارە كە رێگە نادات داهاتی سلێمانی بۆ شارەكە سەرف بكرێت، راستە پارتی خەتابارە كە وای كردووە خەڵك لەناو گۆڕان ببن بە رەفتار پارتی!
باڵی ماڵبات و گۆڕان تووشی ئیفلیجیی سیاسی بوونە و ئەوەش دەرئەنجامی هەیمەنە یان زیرەكیی پارتی نییە، بگرە باجی ئەوە دەدەنەوە كە واقیعی سیاسیی ئێستای كوردستان و دەوروبەر تێناگەن و، ناشیانەوێ تێبگەن. بەڵام ئەوەیان خەتای پارتی نییە.
پلانی داهاتووی توركیا
(3)
ئاستی گرژیی نێوان توركیا و بەغدا، كەمێك هاتۆتە خوار و بەغدا ئامادەیە چاوپۆشی لەو هێزانەی توركیا بكات كە لە باشیكن (ئەساسەن ئەوە چەندین ساڵە چاوپۆشی لە بنكە هەمیشەییەكانی توركیا كردووە لە كوردستان)، لەبەرامبەریشدا توركیا بەشداری لە ئۆپەراسیۆنی مووسڵدا نەكات، بەڵام ئەگەر توركیا بەشداریش نەبێ (كە بەهێزە عەرەبە سوننەكان بەشدارە) توانیویەتی هەندێك مەرجی خۆی بسەپێنێ و بە یارمەتیی سعودیەش رێ لە دروستبوونی هیلالی شیعی بگرێت.
توركیا و وڵاتانی كەنداو رێگە نادەن جارێكی دیكە مووسڵ بكەوێتەوە ژێر هەیمەنەی بەغدا و لە ئەگەری دروستبوونی شەڕێكی تائیفی كە ئەگەرێكی نزیكە، رەنگبێ توركیا هەمان ئەو هێزە شەڕكەرە لۆكاڵیانە بەكار بێنێت كە لەسەر ئەرزن، بەڵام ئەگەر پەكەكە بیەوێ لەژێر هەر ناوێكدا لەو ناوچانە حزووری هەبێ، ئیتر لەو حاڵەتەدا وەك چۆن لە سووریا شەڕ دەكات، ئاواش بە هێزێكی گەورەترەوە دێتە گۆڕەپان. ستراتیژییەتی سەربازیی ئێران بریتییە لە شەڕكردن لە دەرەوەی سنوورەكانی خۆی، توركیاش دەیەوێ هەمان كار بكات. وجودی پەكەكە لەو ناوچانە، یاریدەدەری ئەو سیاسەتەی توركیا دەبێت. بۆیە گرنگە ئەگەر پەكەكە بە راستی لە خەمی ئایندەی ئەو ناوچانەدایە (وەكو شەنگال و دەشتی نەینەوا)، بیانوو نەداتە دەست توركیا و واز لە شەڕی بەوەكالەت بهێنێت. ئەگەر راست دەكەن، دەتوانن لەژێر فەرماندەیی هێزی پێشمەرگەدا (كە خۆیان بەردەوام دەڵێن دەبێ پێشمەرگەكانی رۆژئاوا لە ژێر سەركردایەتیی ئەواندا بن) لەشەڕدا بەشدار بن، بەڵام ئەگەر وا نەكەن، توركیا ئەمجارەیان شەڕ دەباتە رۆژئاوا و بەو شێوەیە تۆڵە لە پەكەكە دەكاتەوە.
