لە پەراوێزی فێستیڤاڵی رەنگەكان لە هەولێر

په‌روێز ره‌حیم

1- لەڕاستیدا كێشەی بەشێك لە تاكەكانی ئەم كۆمەڵگەیە لەگەڵ خودی فێستیڤاڵەكە نییە، بەڵكوو لەگەڵ رۆڵ و بەشداری ئاشكرا و چۆنییەتی ڕوانینیان بۆ پێگەی كچان و ژنانە لە بواری گشتی و كۆمەڵگەدا. بەم واتایە كە لەڕووی هزری و مەعریفییەوە هێشتا لە قۆناغ/سەردەمی پێش-مۆدێرنیتە دا دەژین و بەم پێیەش رۆل و ئەركی ژن/كچ تەنها دەبێت لە چوارچێوەی نەریتیی پێناسەكراو و باوی بواری تایبەت/ماڵ بمێنێتەوە. لەمەش گرنگتر، خۆیان نەك بە سەروەر و خاوەنی كچ و خوشك و تەنانەت دایك و هاوسەری خۆیان، بەڵكوو خۆیان بە پیاو/نێری بەرپرسیار! و بگرە سەروەر و خاوەنی هەموو كچ و ژنانی خزم و عەشیرت و شار و تەنانەت كۆمەڵگە و كوردستانیش دەزانن!
بەڵام پرسیار
یەكەم: ئەی لە 16ی ئۆكتۆبەر ئەو پیاو/نێرانە لە كوێ بوون كە ژن و كچی كورد ئەتك دەكرا؟! ئەی ئەو كچ و ژنە كوردانەی ژێر دەستی میلیشیا تائیفییەكانی حەشدی شەعبی نامووسی ئەوان نەبوون؟! ئەی نشتیمان دایك نییە، كە وایە چۆن بوو كە ئەو پیاو/نێرانە قبووڵیان كرد لەپێش چاویان دەستدرێژی بكرێتە سەر خاكی نشتیمانی دایك و داگیر بكرێت و ناموسی كوردستان لاقە بكرێت ؟!

دووەم: كێ ئەو مافەی بە تۆ داوە كە نرخاندن و هەڵسەنگاندن بۆ رەفتار و ئازادی تاكەكان بكەیت تەنها بەهۆی كچ بوون یاخود رەگەزیانەوە؟ كێ پێی وتووی مۆڕاڵ، ئێتیك و نۆمۆس پەیوەندی بە ژن و كچەوە هەیە؟!

سێیەم: كەی ئەو مافە بە تۆ دراوە بەپێی پێوەر و بنەما ئەخلاقییەكانی خۆت و ناوچە و كەلتوور و عەشیرەت و تەنانەت ئایینەكەشت سنووری ئەخلاق و رەفتار و ئازادی تاكەكانی دیكە “تر” لە كۆمەڵگەدا پێناسە و دەستنیشان بكەیت؟

سێیەم: ئایا بەڕاستی ئێوە دڵنیان كە ژیانی كورد لە بێ دەوڵەتیدا چ وەكو تاك و چ وەكو نەتەوە، ژیانێكی پڕ لە كەرامەت و ئێتیكییە و بەم پێیە ئەخلاق و كەرامەت و نامۆسی تاكەكانی كوردستان پارێزراوە؟!

چوارەم: كێ و چ لایەنیك ئەوە حیكایەتەی داتاشیوە یاخود دەستنیشان كردووە و رەوایەتی پێداوە كە هەموو بەها و نۆرمەكانی كەلتووری كوردی لە چوارچێوەی ئافرەت! دەخولێتەوە و بۆ پارێزگاری لە كەلتووری كوردی دەبێت ئافرەت كۆیلەی تۆ و حەز و ویست و بەهاكانی تۆ بێت، بەڵام بەپێچەوانەكەی كەلتوری ڕەسەن و جوانی كورد! نامینێت؟! ئەی رۆژانە زمانەكەت وەكوو كۆڵەكەی ناسنامەی نەتەوەییت لە خودی هەرێمی كوردستان! لە رێگەی سیاسەت و میدیا و تەنانەت دامەزراوە فەرمییەكان و بە-ناو سیستەمی خوێندن و زانكۆ و قوتابخانە بەناو!مۆدێرنەكان و زمانی بیانی و زمانی داگیركەرانەوە بە پاساوی زمانی زانست و پێشكەوتن و فیربوونی زمانی بیانی لاقە دەكرێت، ئەی بۆ و چۆنە بەشێكی زۆرتان بێدەنگن پارێزەرانی كەلتووری ڕەسەنی كوردەواری؟!

2- ئەم كاردانەوەیانە نیشانیدا كە حزب و حكومەت لە كوردستان بەرپرسیای سەرەكین، بەو پێیەی كە هەموو توانا و سەرچاوەكانی دارایی و سیاسی و یاسایی و سەربازی و ئاسایشی و پەروەردەیی و میدیایی و… لە ژێر كۆنترۆل و دەستیاندایە. بەڵام دیارە هیچ گرنگییەكی ئەوتۆیان بە پەروەردەیەكی سیكۆلار(بە واتا فراوانەكەی رێزگرتن لە فرەیی و تاكایەتی) و هەروەها رەهەند و بوارە ژێرخانییەكانی ئاسایش وەكوو: ئاسایشی كۆمەڵگەیی و ژینگەیی و سیاسی و ئابووری نەداوە و تەنها ئاسایشی رەق و سەربازی لەلایان گرنگ بووە. تەنانەت هێشتاكە دەسەڵات و حزبەكان نەیانتوانیوە بنەما و رەهەندەكانی دیسكۆرس و ناسنامەیەكی نەتەوەیی و كوردستانی پێناسە و دەستنیشان بكەن.
پرسیارێكی هەستیار:
لە بواری ئاسایشیدا دەستنیشانكردنی لەپێشینەیی ئاسایشی یاخود ئەولەوییەتی كاروبار و بوارەكانی كۆمەڵگە گرنگییەكی ژیانی و تایبەتی هەیە، بەڵام لێرەدا پرسیار ئەوەیە كە ئایا لەپاش قەیرانی دارایی و ئابووری، جەنگی دژی داعش و رووداوەكانی 16 ئۆكتۆبەری ساڵی 2017 ئەولەوییەتەكانی هەستانەوە و بەهێزبوون كوردستان لە هەموو ئاست و بوارەكاندا دەستنیشانكراوە یاخود دووبارە ئەزموونی شكستخواردوو و لەرزۆكی پەروەردەیی و تەنانەت بەفێرۆدانی سەرچاوەكانی مرۆیی و دارایی و ئابووریی پێش ساڵی 2014 دووبارە دەكرێتەوە؟!

3- كوردستان فرە نەتەوە و فرە ئایین و فرە مەزهەبە. سەرەڕای ئەوەش، پاراستن و دەستەبەركردنی فرەیی سیاسی و كەلتووری بەشێكی گرنگی پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی كوردستانە. دووجەمسەری ئێتیكی و بەهایی (رەش و سپی، باوەردار و بێ باوەڕ و…) لە كۆمەڵگەیەك بەگشتی و كۆمەڵگەیەك وەكوو كوردستان بەتایبەتی وەكو “ژەهر” مەترسیدارە.

4- زۆربەی ئەو ئاڵوگۆڕ و گۆڕانكارییە بەهاییانەی ئێستا لە كۆمەڵگە و لەنێو تاكەكانی كوردستان و بەتایبەتی لە نێو نەوەی گەنج بەرهەمی بەجیهانیببون و شۆرشی زانیاری و پەیوەندی و تەكنەلۆژیایە، نەك سیستەمی فێركردن و پەروەردە و زانكۆكانی كوردستان. بۆیە هەر پارتێكی سیاسی ئەگەر دەخوازیت بەردەوام بێت، پێویستە هەموو رەهەند و بنەماگەلی ئەو سیستەمە بەهایی و مەعریفی و هزرییە مۆدێرنانە باش ناس بكات و پاشان پێداویستییەكانی مادی و واتایی پەرەپێدانی كۆمەڵگە و تاكەكان دەستنیشان و دەستەبەر بكات. ئەمەش بەم ڕوانینە رووكەشی و ململانێ و تەنانەت سیاسەتەی ئێستای حكومەت و زۆربەی حزبەكان لە بواری فێركردن و پەروەردە و خوێندنی باڵا دەستەبەر نابێت. بە گشتی و بەپوختی، مۆدێرنیزاسیۆن پرۆسەیە و مۆدێرنیتە پرۆژە، بۆیە مۆدێرنیزاسیۆنی تاك رەهەندی بۆ كۆمەڵگەیەك كە لە دۆخی گواستنەوەدایە كارەساتە.

5- كۆمەڵگەی خاڵی لە شادی و چێژ و خۆشی كۆمەڵگەیەكی بەرخۆر، بێهیوا و مردووە. لەمەش گرنگتر درۆزن و دووڕووە. ڕوانینی تاكرەهەندی بۆ مرۆڤ و پێویستییەكانی و لەقاڵبدانی تاكەكان بەپێی بەها و نۆرمە گشتی و نەریتییەكان، تەنها كوشتنی هیواكان نییە، بەڵكوو بكوژی ئازادی و مافەكانە.

6- ئەم جۆرە ڕووداو و كاردانەوەیانە دەریدەخات كە داعش و هاوشێوەكانی تەنها رێكخراوێكی تیرۆرستی نیین، بەڵكوو سیستەمێكی بەهایی و هزرییە كە لەوانەیە لە ناخی تاكە تاكەماندا بە شاراوەیی و بە فۆرمی جیاواز و نهێنی بوونی هەبێت.

بەڵام پرسیارێكی گەوهەری بۆ لاو و گەنجانی كوردستان بەگشتی و قوتابیان بەتایبەتی:
ئایا گەنج و لاوانی كوردستان مۆدێرنیتە و بەم پێیە پەرەپێدان تەنها لەم رەهەند و بوارە ئامرازی و ڕووكەشی و لاوەكییانەدا دەبیننەوە یاخود لە بواری خوێندن و پەروەردەی مۆدێرن و بەرهەمهێنان و تاكگەرایی یاخود بنەماگەلی مەعریفی و هزری و سیاسی و ئابووری و بەگشتی كەلتووری و بەهاییەوە توانا و ئامادەیی چوونە ناو جیهانی مۆدێرنیان هەیە؟!