كێ داعشی هێنایە ناو كەركووك؟
رێبوار کەریم وەلی
(1)
لەو بارودۆخەی كە ئێستا كوردستان و ناوچەكەی پێدا تێپەڕ دەبێت، بۆ هەر رووداوێك، ئەگەر بە چاوی نووقاوەوە باسی 10 سیناریۆ بكەی، رەنگبێ بەلای كەمەوە پێنجیان راست دەربچێت. سەرباری هەموو ئەو سیناریۆیانەی كە ئێستا سەبارەت بە دزەكردن (یان دزەپێكردن)ی چەكدارانی داعش لە رۆژی هەینیی رابردوو بۆ ناو كەركووك باسیان لێدەكرێ، یەك راستی هەیە، چۆن داعش توانی بەو شێوەیە، لەمپەرە ئەمنییەكان ببەزێنێ و بێتە ناوجەرگەی كەركووكەوە؟ پرسیاری سەرەكی ئەوەیە و پرسیاری دیكەش بەدوای خۆیدا دێنێت.
چۆن دەكرێ گەورەترین ئۆپەراسیۆنی جیهانی لەدژی تیرۆر بە بەرچاوی هەموو دنیاوە دەستی پێكردبێت، لە ئانكارا، پاریس و برۆكسەل كە بە هەزاران كیلۆمەتر لە داعشەوە دوورن، بەهەزاران پۆلیس و هێزی ئەمنی لە ئامادەباشیدا بن، بەڵام لە كەركووك سەرباری بوونی ئەو هەموو هێزە ئەمنییە و زانینی ئەو راستییەی كە داعش لە بن لووتیاندایە، ئەوەندە كەمتەرخەم و ئیهمال بووبن! ئەگەر هەمان شت لە هەولێر روویدابا چی دەبوو؟
تۆمەتباركردنی دانیشتووانی عەرەبی سوننەی كەركووك ئاسانترین شتێكە پەنای بۆ ببردرێ، بەڵام كە تەماشای رووداوەكان دەكەی، وا نییە. چونكە یەكەمجار نییە داعش دزە دەكاتە ناو كەركووكەوە، ئامانجەكانیش دیارن، لانیكەم لەو سێ جارەی كە هاتوون، جارێكیان كۆگاكانی نەوت (ئەوانەی بە بۆڕیی نەوتی كوردستانەوە بەستراونەتەوە) و دواجاریش ئاسایشی پارتییان كردووەتە ئامانج.
بۆیە ئەگەر داعش مەبەستی كەمكردنەوەی گوشار بووایە لەسەر شەڕی مووسڵ، بەو ژمارە كەمەوە نەدەهات. رێك پێچەوانەكەی راستە، هەندێك لایەنی ئیهمالكراو (باڵی ماڵباتی یەكێتی) كە لە ماوەی رابردوودا و دوای بڕینی سەرچاوەی داهاتیان لە نەوتی كەركووك، هەم لەلایەك تۆڵە بكەنەوە و هەمیش بیانەوێ بەو شێوەیە پێشانی بدەن كە ئەوانیش هەن، رێگە خۆشكەریش بن بۆ ئەوەی لایەنی وەكوو پەكەكە، حەشدی شیعی و تەنانەت پاسداری ئێرانیش بێننە ناو كەركووك و دەوروبەرییەوە. بەم شێوەیەش لە گرنگیی شەڕی مووسڵ كەم بكەنەوە. كێ دەتوانێ ئەوەی پێ راست بێت كە سەرباری ئەو هەموو هێزە ئەمنی و پێشمەرگەیەی لە كەركووكە، پارێزگاری كەركووك بۆ پاراستنی شارەكە پەنای بردبێتە بەر پەكەكە؟! ئینجا هەنگاوەكانی دوای ئەوەش دەریدەخات كە سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستانیش باش لە نیەتەكە تێگەیشتووە.
كۆسرەت رەسوڵ جێگرەوەی تاڵەبانییە
(2)
پەیامی سەرۆكی هەرێمی كوردستان، هەڵگری چەند خاڵێكی زۆر گرنگە، یەكەمیان: بینینی ئەو راستییەی كە كەموكوڕیی ئەمنی هەبووە، دووەم: كۆسرەت رەسوڵ عەلی وەكو جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان ناوی هاتووە و سێیەمیان بەرەی جەنگی كەركووك و پێداچوونەوە بە پلانی ئەمنیی ناوچەكە بەو سپێردراوە وەك جێگری فەرماندەی گشتیی هێزی پێشمەرگەی كوردستان. وەك ئاشكراشە بەشی هەرە زۆری فەرماندە و هێزەكانی یەكەی 70ی یەكێتی، لەگەڵ ناوەندی بڕیاردان و باڵی ماڵبات تەنها راگەیاندن و هێزی ئەمنییان بەدەستەوەیە. هەر بۆیەشە لە یەكەم رۆژی ئۆپەراسیۆنی مووسڵەوە ریزەكانی پێشمەرگە هیچ حیزب حیزبێنەیەكی پێوە دیار نەبوو، یەكەم شەهید و بریندارەكانیش لە هێزەكانی یەكەی حەفتا بوون، بەڵام لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا، باڵی ماڵبات هەوڵیان دا شەڕی رزگاركردنی نیشتمان بە جاشایەتی بۆ پارتی پێناسە بكەن!
باڵی ماڵباتی یەكێتی، دوای دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنی مووسڵ تووشی هیستریا بوونە. چونكە ئەم شەڕە لەسەر ئاستی جیهانی دوو فەرماندەی هەیە (لە كوردستان مەسعود بارزانی و لە بەغداش عەبادی). هاوكات سێ ناوەندی هەماهەنگیی هەیە (كوێت، بەغدا و هەولێر)، فەرماندەی بەرەی جەنگی كوردستانیش، بارزانی و كۆسرەت رەسوڵن و هەموو دنیاش لەسەر ئاستی كوردستان مامەڵە لەگەڵ ئەو دوو كەسەدا دەكات. ئەم شەڕە بۆ هەموو لایەك دەستكەوتی تێدا دەبێت، بۆ ئەمریكا پڕوپاگەندەیەكی باشی هەڵبژاردنەكانە، بۆ عەبادی قایمكردنی پێگەیەتی بەرامبەر نەیارەكانی، بۆ بارزانی و كۆسرەت رەسوڵیش سەركەوتن و گێڕانەوەی خاكی داگیركراوە بۆ كوردستان. بۆیە دوای كۆتایی شەڕ، پێگەی ناوەندی بڕیار، كۆسرەت رەسوڵ و بەرهەم ساڵح وەك بڕیاردەری راستەقینە و كۆتایی، لەناو یەكێتیدا جێگیر دەبێت. ئینجا ئەوانەی پێی رازی نەبن، رێگەی دیكەیان لەبەردەم دەبێت.
پەكەكە لە كوێ بێت، توركیاش لەوێیە
(3)
وەنەبێ بوونی هێزی توركیا لەسەر خاكی كوردستان، لەسەر (ئەرز) هێندە كاریگەریی هەبێ كە بتوانێ هاوكێشەكان بگۆڕێ، بە پێچەوانەوە شەڕی توركەكان بۆ ئەوەیە كە دوایی لەسەر (مێز) بن. هاتوهاوار و بڕیارەكانی پەرلەمانی بەغداش نەیتوانی جێ بە توركەكان لە باشیك چۆڵ بكات و، توركیا بە سوودوەرگرتن لەو بارودۆخە نێودەوڵەتییەی كە لە ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی لە ئەمریكا و ململانێی نێوان رووسیا هاتووەتە ئاراوە (لە هەردوو لای جۆگەكە دەخوات)، رەنگبێ بیر لە كردنەوەی بنكەی سەربازیی دیكەش بكاتەوە، بەتایبەتیش لەو سنوورانەی كە سنووری ماددەی 140ی جارانن. پلانی (C)ی توركیا ئەوەیە كە توركمانەكانی ناوچەكە داوای هاوكارییان لێ بكەن، هەر وەكو ئەوەی كە توركەكانی قوبرس لە 1974 كردیان و توركیا هێزی سەربازیی نارد. ئێستا پێكهاتەكانی ناوچەكە هەر یەكەو پشتی بەلایەك بەستووە و توركیاش بەردەوام پەكەكە (لە هەر كوێیەك بێت) بە مەترسی بۆ سەر خۆی دەزانێت، بۆیە دوور نییە، توركیا ئەمجارەیان بێ رێككەوتن لەگەڵ كەس و بە بیانووی پاراستنی بەرژەوەندیی ئابووری (نەوتی كەركووك)، توركمانەكان و شەڕی پەكەكە، بێتە سنووری كەركووكیشەوە. راستە توركیا دەڵێ چاومان لە خاك نییە، بەڵام چاوی لە جۆری بەڕێوەبردنیەتی.
