ئاشبەتاڵی پەكەكە
رێبوار كەریم وەلی
(1)
رێككەوتنی توركیا، رووسیا و ئێران لەسەر ئایندەی سووریا، پێش هەموو كەس جێپێی پەكەكە لە كوردستانی رۆژئاوا لەق دەكات. ئەمریكاش لەو ماوەیەی دواییدا، (لەسەر داوای توركیا) پشتیوانیی ئاسمانیی خۆی بۆ ئەو هێزانەی كە لەژێر ئاڵای پەكەكە و بەناوی سووریای دیموكراتەوە شەڕ دەكەن، كەم كردووەتەوە.
راستە سەركەوتنی سەربازییان بەدەست هێناوە، بەڵام جەوهەری مەسەلەكە ئەوەیە كە ئەمریكا، سووریای بۆ رێككەوتنێكی ناوچەیی بەجێهێشتووە و دەستی رژێمەكەی بەشار بەهێز بووەتەوە. هەر بۆیە دیمەشق پێویستی بەوە هەیە كە بە زووترین كات، ئەو كێڵگە نەوتی و ناوچە ستراتیژییانەی بە ئەمانەت تەسلیمی پەكەكەی كردبوون، وەریانبگرێتەوە.
نە پەكەكە و نە گۆڕان و یەكێتیش، تا ئێستا توانای خوێندنەوەی سیاسییان بە دینامیكەكانی ئێستا نییە، چونكە هێشتا هەر لە وەهمی دەوڵەتانی دەوروبەردا دەژین. توركیا و بارزانی وا لەگەڵ پەكەكە رێككەوتبوون كە چەكدارەكانی خۆی لەناو خاكی توركیاوە بكشێنێتەوە بۆ ناو كوردستانی رۆژئاوا. هاوكات لەگەڵ ئەوەش سەدان پێشمەرگەی مەشقپێكراوی رۆژئاواش بگەڕێنەوە و هەم ئیدارەیەكی هاوبەش هەبێ و، هەم هێزێكی هاوبەشی چەكداری. هەر لە رۆژی یەكەمەوە كە پەكەكە دەستی خۆی دیت، پشتی لە هەموو ئەو بەڵێنانە كرد و كەوتە پەلاماردانی پارتی و هەموو ئەو هێزانەی كە لە دەرەوەی خۆی بوون.
ئەمڕۆ راستە هەڵوێستی توركیا دوژمنكارانەیە، بەڵام هەقە ئەو راستییەش بگوترێت كە تا سەرەتای 2014یش توركیا دەیگوت، ئەگەر ئیدارەی هاوبەش هەبێ، دەروازە سنوورییەكانی لەگەڵ رۆژئاوادا هەر بەكراوەیی دەمێننەوە و ساڵح موسلیمیش لاقێكی لە ئانكارا بوو. پەكەكە پشتی لە هەردوو رێككەوتنی هەولێر و دهۆك كرد و بەردەوام بوو لە تاكڕەوی و بەكارهێنانی دانیشتووانی رۆژئاوا وەكو كەرەستەیەكی پڕوپاگەندەی میدیایی.
ئەمە وەنەبێ هەر لە رۆژئاوا روویدابێت، پەكەكە دۆزی كوردی لە كوردستانی باكوور كردە ئامرازێك بۆ هێشتنەوەی بەشار ئەسەد و خستییە خزمەتی ئێران! رۆڵی هەدەپەی لە سیاسەتدا كە دەكرا ئەمڕۆ شەریكی حكومەت بێت، كۆتایی پێهێنا و تازە بە تازە داوای دەستپێشخەریی ئاشتی لە ئەردۆغان دەكەن!
هێشتا هەموو شتێك لەكیس نەچووە و هێشتا ئومێد زۆرە، بەڵام پەكەكە دەبێ ئەوە قەبوڵ بكات كە تووشی شكستێكی سیاسی بووە. دەرچەی ئەم شكستەش ئەوەیە كە پەكەكە دەبێ بۆ لێكدان و پێكەوە بەستنەوەی كوردستانی رۆژئاوا و كوردستانی باشوور لەگەڵ بارزانی رێكبكەوێ و سنوورەكان هەڵبگیرێن، هاوكات لەگەڵ ئەوەشدا لەسەر ئیدارەدان و بەرگریی لە رۆژئاواش لەگەڵ هێزە سیاسییەكانی دیكە بگاتە رێككەوتن. دەنا جەزایرێكی دیكە، بەڵام لە رۆژئاوا دووبارە دەبێتەوە.
پارێزگاری كارتۆنی
(2)
راستییەكەی دوای رێككەوتنی 17ی مایسی نێوان بزووتنەوەی گۆڕان و یەكێتی (كە بڕیاردەرەكانیان تەقریبەن بوونەتەوە یەك حیزب) نەدەبووایە مەسەلەی دەستاودەستكردنی پۆستی پارێزگارەكانی سلێمانی و هەڵەبجە، هێندە گەورە بكرێت. خۆ ئەگەر ئەو رێككەوتنە نەبووایە، ئەوكات وەك تەحەددایەكی گەورەی لێ دەهات.
بەڵام ئێستا بابەتەكە جیا لە مەسەلە یاساییەكەی (بیرهێنانەوەی ئەوەی كە ئەوان دان بەسەرۆكی هەرێمی كوردستاندا نانێن و بەدوای دەرچەی یاساییدا دەگەڕێن) بریتییە لەوەی كە دوو پابەندی دووبارە بكەنەوە. یەكەمیان بەپێی رێككەوتنی یەكەمیان بۆ حكومەتی خۆجێیی دەیانەوێ وای نیشان بدەن كە دەبێ دەستاودەستكردنی دەسەڵات هەبێ و، دووەمیان ئەوەیە كە دەیانەوێ بە لایەنگرانیان بسەلمێنن پابەندی رێككەوتنی 17ی مایسن.
بەڵام فاكتی هەرە گرنگ لەو مەسەلەیەدا ئەوەیە گۆڕان دەیەوێ ئەو نەهامەتییە داپۆشێت كە لەدوای هەڵبژاردنەكان و سەركەوتنی كەموێنەی كاندیدەكەی، نەیتوانی ئەو پۆستە دەستەبەر بكات و بەناچاری ملی بۆ فیفتی بە فیفتی دا. فیفتی فیفتییەكەك كە لە سەرەتای دروستبوونیانەوە دژی بوون.
تازە بۆ پارتی گرنگ نییە كێ دەبێتە پارێزگاری سلێمانی یان هەڵەبجە، تەنیا لەو روانگەیەوە نەبێ كە ئەگەر گۆڕان بەشێوەی كارتۆنیش ئەو پۆستە وەربگرێتەوە، دەرچەیەك دروست بێت بۆ ئەوەی پۆستی سەرۆكایەتی پەرلەمان بێتەوە لای یەكێتی و قەیرانی سیاسیی هەرێم لە بنبەست دەرچێت. ئەگەرنا پارتی لە رابردوودا، سەلماندی كە لە پشت ئەو كەسەیە زۆرترین دەنگی هێناوە و بە ئاشكراش پشتیوانیی لە براوەی هەڵبژاردنەكان كرد، بەڵام سەیر ئەوەیە كەسێك بەو هەموو دەنگەی كە خەڵكی سلێمانی پێیانداوە، رازی بێت بەوەی تا 18 مانگی دیكە پۆستێكی كارتۆنی (كە لە بنەڕەتیشدا هەموو پۆستەكان هەر كارتۆنین) وەربگرێت!
تراژیدیا یان ئیستاتیكا؟
(3)
لەساڵی 1970وە كە حافز ئەسەد، توانی دوای سێ هەڵگەڕانەوەی سەربازی، ببێتە حاكمی موتڵەقی وڵاتی بەناو سووریا، ئەو وڵاتە خوێنی لێدەچۆڕێتەوە. دەڵێن سەد رەحمەت لە كفندز! بەڵام زۆر راستە، چونكە لە شوباتی 2011 وە تا ئێستا بەپێی راپۆرتی نەتەوە یەكگرتووەكان نزیكەی 300 هەزار كەس لە سووریا كوژراون كە 80 هەزاری ئەوانە خەڵكی مەدەنی بوونە و لەناو ئەوانەشدا، 10 هەزاریان منداڵ بوونە! بەڵام كاردانەوەی دنیا چی بووە؟
لەو پێنج ساڵەدا، ئەگەرچی بەشار هەموو هێڵە سوورەكانی بەزاند، دنیا نققەی لێوە نەهات، ناوبەناویش وێنەی منداڵێك یان ژنێك كە وێنەكەی لە رووی هونەری فۆتۆگرافییەوە جوان گیرابێت، دەبێتە رۆژەڤی سۆشیال میدیا و سیاسییەكانی رۆژئاوا! وەك ئەوەی بە دیتنی ئەو وێنەیە، بیریان بۆ لای ئەو تراژیدیایە بچێت كە 5 ساڵە بەبەرچاوی ویژدانی هەموو مرۆڤایەتییەوە بەڕێوە دەچێت و بێدەنگن. تا ئەوە ئەخلاقی رۆژئاوا بێت، ئالان كوردییەكان تەواو نابن.
